İnsanlar sağlık, lezzet, doğaya saygı, vicdani nedenlerle çeşitli beslenme biçimlerini hayatlarına entegre ediyorlar ve bilinçlenme arttıkça baskın beslenme şekillerinde azalma yaşanıyor. Bu da vegan, vejetaryen gibi diyetleri benimseyenlerin sayısını hızla artırıyor.
Günümüzde büyük çoğunluk "hepçil(omnivor)" olarak beslense de aslında milyonlarca insanın dahil olduğu farklı beslenme çeşitleri bulunuyor. Özellikle hayvan haklarına verilen önem arttıkça uzak gelecekte bitkisel ağırlıklı beslenmenin ağır basacağı tahmin ediliyor.
Beslenme şekilleri:
- Veganlık
- Vejetaryenlik
- Lakto vejetaryenlik
- Ovo vejetaryenlik
- Vejetalyenlik
- Pesketaryenlik
- Fleksitaryenlik
- Frutaryenlik
- Paleoluk
- Jainlik
- Gezgensellik
Her şey hayvanların iyiliği için: Veganlık
Hiçbir şekilde hayvansal ürün tüketmezler. Hatta buna bal da dahildir. Bu durum sadece beslenmeyle sınırlı değildir; deri ve kürk giymeyi tercih etmezler, hayvansal deney yapılmış ürünleri kullanmazlar.
Veganlığın katı olmayan versiyonu: Vejetaryenlik
Kırmızı, beyaz, balık fark etmeksizin hiçbir eti tüketmezler fakat süt, yoğurt, peynir, bal gibi hayvansal ürünleri yerler. Deri, kürk kullanımında bir kısmı duyarlı olabilse de hepsini içermemekte.
Yumurta yemeyenler cemiyeti: Lakto vejetaryenlik
Et tüketmemeye devam ederler, süt ürünlerine de kapıları açıktır fakat yumurta tüketmezler. Aslında yumurtanın teknik olarak "tavuk regli" olması ve de erkek civcivlerin canlı canlı öldürülmesi bu kararın alınmasında etkili.
Yumurta olmadan asla: Ovo Vejetaryenlik
Yine hiç et yemezler, süt ürünlerini de tüketmezler fakat yumurta tüketmeye devam ederler.
Atanamamış veganlar: Vejetalyenlik
Beslenme biçimi olarak veganlardan farkı yoktur fakat kürk, deri gibi hayvansal ürünleri kullanabilirler.
Rakı-balıktan ödün vermeyenler: Pesketaryenlik
Kelimenin kökeni Latincede "balık" anlamına gelen "piscis"e dayanıyor. Beslenme biçimleri vejetaryenlere çok benziyor, tek ayrıştıkları nokta ise balık eti tüketip tüketmemeleri. Balık ve deniz ürünleri tüketen pesketaryenlerin çoğunda bir gün vejetaryenliğe geçiş yapma isteği bulunur.
Vejetaryenlerin "esnek" olan versiyonu: Fleksitaryenlik
Et yemiyor olsalar da bu konuda çok katı değildirler, arada küçük kaçamak yapabilirler. Kimileri zorunda kaldıkları için kimileri et tadını özledikleri için yiyebilmektedirler.
Pişmiş veya işlenmiş meyve ve sebzeleri tüketmeyenler: Frutaryenlik
Hatta dalından bile koparmazlar, yere düşen meyve ve sebzelerle beslenirler. Bunun daha sağlıklı ve doğal olduğunu savunurlar.
Namıdiğer "Mağara Adamı Diyeti": Paleoluk
Diğer adlarıyla "mağara adamı diyeti", "taş devri diyeti" veya "avcı-toplayıcı diyeti", modern yiyecekler dahilinde olmak üzere Paleolitik Çağ'da yaşayan insanların yediği yabani bitkiler ve hayvanlar ile beslenmekten oluşur.
Diyetin en önemli unsurlardan bir tanesi Paleolitik Çağ'da bulunmayan yiyeceklerden uzak durmaktır. Örneğin, işlenmiş hayvansal gıdalar (tereyağ, süt, yoğurt, vb.), buğday ürünleri, baklagiller, rafine yağlar (sebze yağı, mısır yağı, kanola yağı, margarin, vb.) ve rafine şeker bunlardan bazılarıdır. Paleolitik diyeti 2010 yılından sonra, 21. yüzyılın moda diyeti haline gelmiştir.
Bakterilere bile zarar vermeyenler: Jainlik
Jainizm aslında bir din. Bu dinin mensupları, hiçbir canlıya zarar vermemeye odaklandığı için mikroorganizmalara bile zarar vermemeye çalışırlar. Hatta bu yüzden maske taktıkları bile olur. Üstelik bazı bitkilerin hasadında küçük canlılar öldüğü için o bitkileri yemezler.
Jainler gün batımından sonra da yemek yememeyi tercih edebilirler, nedeni oldukça ilginç: Karanlıkta ortaya çıkan küçük mikroorganizmaların ölümüne neden olabileceğine inanıyorlar. Tabii her Jain bu kadar katı değildir, katılık derecesi kişiden kişiye değişir.
Her şey Dünya'nın iyiliği için: Gezgensellik
16 ülkeden 37 araştırmacının bir araya gelip gezegen için en iyi olan beslenme şeklini oluşturmasıyla ortaya çıkan bir beslenme tipidir. Doğaya fayda sağlamak bu diyette çok önemli.
Günde ortalama 2500 kalori almayı tavsiye eden bu diyette hayvansal ürünler büyük ölçüde yasak olsa da tamamen yasak değil. Diğer tüm beslenme şekillerinin "orta yolunu bulmuş hali" diyebiliriz.
