Dünyanın neresine giderseniz gidin, herhangi birine dürüstlüğün önemli olup olmadığını sorduğunuzda çok yüksek ihtimalle cevabı önemli olacaktır. Peki durum gerçekten öyle mi? Yoksa insanlar dürüstlüğün önemli olduğunu söylerken bile savundukları şeyin tam tersini yapabilir mi?
Bu soruya çarpıcı bir yanıt olarak küresel ölçekli bir çalışmadan bahsetmek istiyoruz. 2019 yılında yayınlanan Civic Honesty Around The Globe (Dünya Çapında Sivil Dürüstlük) isimli çalışma kapsamında gerçekleştirilen kayıp cüzdan deneyi gerçekten çarpıcı ve bir o kadar da önemli bilgileri gün yüzüne çıkardı.
Araştırma dünya çapında 40 farklı ülke ve 355 farklı şehirde gerçekleştiriliyor.
Araştırma kapsamında, geri iade edilip edilmeyeceğini tespit etmek adına, söz konusu şehirlere toplam 17.303 adet “kayıp cüzdan” yerleştirilmiş.
Şehirlerin çeşitli yerlerine yerleştirilen her cüzdanda farklı miktarlarda para bulunduğu belirtiliyor. Araştırmacılar bu sayede, cüzdanların teslim oranını ölçmenin yanı sıra içinde daha fazla para olan cüzdanın bir “kazanç” algısı yaratarak kişi dürüstlüğünü etkileyip etkilemeyeceğini test etmeyi amaçlıyor.
Her kayıp cüzdanın içine bu cüzdan için özel olarak oluşturulmuş bir e-posta adresi de bırakan araştırmacılar, cüzdanın sahibine ulaşılıp ulaşılmadığını bu e-postaları kontrol ederek tespit ediyor.
İnsanlar içinde para olan cüzdanları para olmayan cüzdanlara kıyasla daha çok iade etmişler.
Neredeyse her yerde, para içeren cüzdanların iade edilme oranının, boş cüzdanlara göre daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmış.
Araştırmacılar bu durumu test etmek için bazı ülkelerdeki cüzdanlarda para miktarını oldukça yükselttiklerini, fakat sonuçta bir değişiklik olmadığını belirtiyorlar. Yani insanlar, para miktarı ne kadar fazla olursa olsun içinde para olan bir cüzdanın sahibini aramaya daha yatkın.
Bu durumun öncelikli sebebi olaraksa insanların hırsız olarak görülmemek istememesi yorumu yapılıyor.
Şimdi sonuçlara geçelim. Dürüstlük testinde birinci olan ülke İsviçre.
Sırasıyla en yüksek cüzdan teslim oranına sahip olan ülkeler;
- İsviçre
- Norveç
- Hollanda
- Danimarka
- İsveç
- Polonya
- Çek Cumhuriyeti
- Yeni Zelanda
- Almanya
- Fransa
Sırasıyla en düşük cüzdan teslim oranına sahip ülkeler;
- Çin
- Fas
- Peru
- Kazakistan
- Kenya
- Malezya
- Birleşik Arap Emirlikleri
- Endonezya
- Gana
- Türkiye
Araştırmanın sonucuna göre ülkeler arasında cüzdanların teslim edilmesi konusunda büyük farklılıklar olduğu gözlemlenmekte. Örneğin 40 ülkenin katıldığı bu sıralamada, ülkemiz yaklaşık %20’lik bir teslim oranıyla bu listede 31. sırada yer alıyor
Örneğin Peru ve Şili gibi bazı ülkelerde, içinde para olsun ya da olmasın iade oranında bir farklılık görünmezken, Türkiye ve çoğu diğer ülkede içinde para olan cüzdanla para olmayan cüzdanın teslimi konusunda büyük fark görülüyor.
Çalışmada bu farklılıkların sadece ekonomik zenginlikle değil, aynı zamanda eğitim düzeyi, siyasi yapılar ve kültürel değerler gibi çeşitli faktörlerle ilişkili olduğu belirtilmiştir.
Özetle bahsettiğimiz bu araştırma, farklı ülkelerden insanların maddi çıkarlarının ötesinde, etik değerlere ne kadar önem verdiğini gözler önüne seriyor.
Kaynak: Science
İlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz:
