Son dönemlerde yine herkesin diline dolanan kripto para piyasaları, çok büyük kazanç ve çok büyük kayıpların yaşandığı bir mecra. Kulaktan dolma bilgilerle yatırım yapan veya yeterince bilgi sahibi olmadan işlem yapmaya başlayan bireyler, ne yazık ki çok büyük paralar kaybeden tarafta oluyorlar.
Bu durum, son birkaç gündür oldukça can sıkan haberlerin servis edilmesine neden oldu. Onlardan biri, "Crypto Nerd" isimli bir X kullanıcısının, tek işlemde 1 milyon dolar kayba uğradığını söylemesiydi. Ayrıca dün servis edilen bir haberde, Bitcoin (BTC) fiyatında yaşanan sert düşüş nedeniyle depresyona giren bir Türk doktorun, intihar ettiği bilgisi paylaşıldı.
Kaldıraçlı işlemlerden uzak durun!
İnsanların kripto para piyasalarında çok büyük paralar kazanıp, bir o kadarını kaybetmelerinin temel nedeni, kaldıraçlı işlemler. Hemen bunun ne olduğunu basitçe anlatalım. Hemen her kripto para borsasında bulunan bu işlem biçimi, sahip olduğunuz paradan çok daha fazlası ile pozisyon alabilmenizi sağlıyor. Yani aslında olmayan paranızla işlem yapıyorsunuz. Kaldıraçlı işlemlerde kâr ve zarar durumu, spot işlemlere kıyasla oldukça riskli oluyor.
Bir kaldıraçlı işlemde oldukça yüksek tutarlarda işlem açılması mümkün oluyor. Şöyle bir hesaptan bahsedebiliriz. Diyelim ki sizin 100 dolar paranız var. Eğer 10x kaldıraç ayarlarsanız 1.000 dolarlık bir işlem açabiliyorsunuz. Ancak burada şöyle bir husus var. Kaldıraçlı işlemde kâr ve zarar olasılığınız, açtığınız kaldıracın boyutuna göre artıyor. Yani 10x işlem açmak, 2x işlem açmaktan çok daha riskli bir hâle geliyor.
Geçen günlerde 1 milyon dolar gibi bir parayı kaybeden Crypto Nerd'ün neler yaşadığına bakalım. Bu arkadaş, PEPE isimli kripto para biriminde 3x kaldıraçlı işlem açtı ve tüm parasını kaybetti. Böyle bir olay yaşanmasının nedeni, Crypto Nerd'ün yeterince teminatının olmamasıydı. Crypto Nerd, doğru bir hesaplama yapıp işlemi biraz daha küçültseydi ve işlem açtığı tutar kadar teminat koyabilseydi böyle bir şey yaşanmayacaktı.
Burada devreye giren birkaç önemli nokta var. Onlardan bir tanesi, likiditasyon seviyesi. Borsaların algoritmaları, cüzdandaki tutara ve açılan işleme göre bir likiditasyon seviyesi belirliyor. Bu seviye, işlemin ne zaman tasfiye edileceğini ortaya koyuyor. İşte doğru hesaplama, likiditasyon seviyesinin 0'a düşmesini bile sağlayabilir. Ancak bunu yapmayan, işlemlere rastgele giren kullanıcılar, ne yazık ki büyük zararlar yaşıyorlar.
Kaldıraçlı işlemler için bir örnek verelim:
Vadeli işlem cüzdanınızda 100 dolar olduğunu varsayalım. "Webtekno Coin" isimli hayali bir kripto varlığa 10x kaldıraçlı işlem açacağımızı düşünelim. Webtekno Coin'in fiyatı da 1.000 dolar olsun. Biz, normalde 0,1 adet Webtekno Coin'lik işlem yapabiliriz. Ancak 10x kaldıraç ile paramız 1.000 dolar olur. Yani 1 adet Webtekno Coin için işlem yaparız. Yapacağımız işlemin yükseliş yönlü olduğunu varsayalım.
İşlemi açtıktan sonra önemli olan şey şu; bizim kâr ve zarar oranımız, toplam işlem büyüklüğü üzerinden hesaplanmaktadır. Diyelim ki Webtekno Coin, 1.000 dolardan yüzde 10 değer kaybetti ve 900 dolara düştü. Bizim 100 dolarlık ana paramız, bu durumda sıfıra düşer ve yüzde 100 zarar yazmış olur. İşte insanların kripto para piyasalarında bu kadar yüksek para kaybetmelerinin nedeni tam olarak bu.
Spot işlemlerde böyle bir risk yok!
Paranızı kaldıraçlı işlemlerde çer çöp etmek yerine spot işlemlerde değerlendirirseniz bu tür risklerden korunmuş olursunuz. 100 dolarlık Webtekno Coin alırsanız, yüzde 10'luk değer kaybı da bu oranda zarar etmenize neden olur. Çünkü piyasadan borç alma gibi bir durumunuz oluşmamıştır. Kripto para borsalarındaki spot işlemleri, TL ile dolar veya euro almaya benzetebilirsiniz.
Ne yapıp yapmayacağınız konusu sizin kararınız. Ancak bizden bir tavsiye isterseniz sistemi tam anlamıyla anlamadan kesinlikle ve kesinlikle kaldıraçlı işlemlerden uzak durun. Evet, kaldıraçlı işlemlerde hızlıca kâr edebilirsiniz. Ancak aksi durumu yaşayabileceğiniz ihtimalini aklınızın bir köşesinden çıkarmayın. Tüm paranız, en ufak bir dalgalanmada buhar olabilir.
