Avrupa Birliği’ne girdiğimizde ne olacağı, hayatımızda nelerin değişeceği uzun yıllardır dilden dile dolaşan, herkesin merak ettiği bir konu. Ancak sürecin uzaması ve “Nasıl olsa almazlar bizi” diyenler, bu durumun bize getirilerini de götürülerini de unutturdu.
Avrupa Birliği’ne üye ülkeler, ortak para birimi olarak Euro’yu kullanıyor. Birliğe dahil olmamız halinde ise bizim de Euro para birimime geçmemiz gerekiyor. Peki bu ekonomide, 1 Euro 28 TL’ye tekabül ederken Avrupa Birliği’ne girip Euro para birimine geçersek ne olacak?
Euro kullanmaya başlamak başta faydalı görülebilir ancak tehlikeleri mevcut.
Avrupa Birliği’ne üye olup Euro kullanmaya başlamamız ilk etapta oldukça sancılı bir süreç olabilir. Zira biliyorsunuz ki şu anda ekonomik olarak epey sıkıntılı günler yaşıyoruz. Ancak Avrupa Birliği'ne geçip resmi para birini değiştirmeyen ülkeler de mevcut: İsveç Bulgaristan, Danimarka, Hırvatistan, Macaristan, Çekya, Polonya, İngiltere.
Ülkemizde ise maalesef Dolar ve Euro kuru bir yana; 6 aylık süre içinde bile %19.77’ye dayanan enflasyon oranımızla elbette ki para biriminde yapılacak bir değişiklik pek çok sorunu da beraberinde getirecektir.
Avrupa Birliği’ne üye olan ülkelerin birçoğunda enflasyon oranları ortalama %5 seviyesinde. Euro'ya geçmeyi istediğimiz senaryoda kendi paramızı kendimiz basmayacağız veya faiz oranlarını kendimiz belirlemeyeceğiz çünkü artık Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'na değil; Avrupa Birliği Merkez Bankası'na (ECB) bağlı olacağız. Elbette Euro'ya geçişimiz için Avrupa Birliği destek verebilir ve daha kolay bir süreç yaşayabiliriz. Ancak bu noktaya kadar şu anda %38 bandında seyreden enflasyonumuzu daha makul seviyelere düşürmemiz gerekir.
Diyelim ki geçtik, Euro yeni para birimimiz oldu. Vatandaş olarak bizim hayatımızda neler değişecek?
Böyle bir durumda öncelikle elbette kullandığımız tüm para Euro’ya dönüştürülecek. Marketlerdeki fiyatlar, aldığımız maaş, yurt içi ve yurt dışı tüm alışverişlerimizde Euro kullanmaya başlayacağız. Ancak bizdeki enflasyon, Euro kullanan ülkelerin birçoğunda yok; bu sebeple de Euro'ya geçebilmek için önce enflasyonumuzu düşürmemiz gerekir. Euro'ya geçtikten sonra ise enflasyonumuzun düşük olması halinde bile en ufak bir zam bile bizi daha fazla etkileyecektir.
Şöyle ki; şu anda marketten 1 litre sütü yaklaşık 27 TL’ye alıyoruz, Euro’ya geçtiğimizde 1 litre süte 1 Euro ödememiz gerekir. Ancak enflasyonun artmasıyla markette gördüğümüz fiyatlar da Euro bazında artacaktır. Dolayısıyla süt, yağ, un gibi market ürünlerine gelecek zam da bizi daha fazla etkileyecektir.
Zira maaşları da Euro’yla alıyor olacağız.
Geçtiğimiz günlerde asgari ücrette yapılan yeni düzenlemeyle en düşük işçi maaşı 11.402 TL’ye çıkartıldı. Bu durumda Euro’ya geçtiğimizde yeni asgari ücret 400 Euro civarında olabilir. Enflasyon oranımız, para basımımız ve dolayısıyla para birimimizin kontrolü bizden çıkacağı için de uzun bir süre maaşımız bu şekilde kalabilir.
Bir önceki ay 11 bin birim para verdiğiniz bir işçiye, bir sonraki ay yalnızca birkaç yüz birim para verirseniz ne olur? Kafa karışıklıkları ve ekonomik sıkıntılar baş göstermeye başlar çünkü kabul etmek gerekir ki; hepimiz çok büyük paralar üzerinden konuşmaya alıştık. Dolayısıyla elimizdeki 400 birim parayı nasıl harcamamız gerektiği konusunda bile bocalayabiliriz. Üstelik dediğimiz gibi; hayat pahalılığı da artabilir. Market fiyatlarındaki en ufak değişiklik cebimizi çok daha fazla etkilemeye başlayacak. Üstelik maaşımıza da sürekli zam gelmeyecek çünkü daha istikrarlı bir para birimi kullanıyor olacağız.
İhracatta da değişim bizi bekliyor olabilir.
Ürettiğimiz ürünleri, dışarıya satışımız şu anda nispeten daha kolay çünkü Türk lirası kullanıyoruz ve Euro ya da dolar kullanan ülkelere kıyasla daha ucuza satıyoruz. Ancak Euro kullanmaya başladığımızda ise daha fazla insana hitap edebileceğiz ancak İtalya, İspanya gibi ülkerle aynı pazardaki yarışa dahil olacağız.
Yani ihracatta verimliliği ve kaliteyi artırmamız gerekecek. Daha büyük bir pazara gireceğiz ama rakiplerimiz de bir o kadar dişli olacak. Para birimimiz ortak bir para birimi olduğu ve yine 'kontrolü bizde olmadığı için' fiyatlardaki artış - düşüşe de biz karar vermeyeceğiz. Dolayısıyla ihracatta bunun sıkıntısını yaşayabiliriz. Eğer kaliteli üretime devam edersek; bu süreç, ülke ekonomimize çok daha büyük hasarlar vermeden atlatılabilir. Fakat ihracatımızda büyük bir sarsıntı yaşarsak; ülkece çok daha büyük borçlar altına girebiliriz.
Avrupa Birliği'ne dahil olup Euro Bölgesine geçen pek çok ülke başta büyük ekonomik olarak sıkıntılar yaşadı ve devlet tahvillerinin bir kısmını sattı. Bunun sebebi para birimlerinin kontrolünün kendi ellerinde olmamasıydı. Euro'ya geçtiğimiz takdirde ekonomimizi toparlayamazsak Yunanistan'da olduğu gibi biz de bir süre bocalayıp sonrasında bir çıkış yolu bulabiliriz.
Avrupa Birliği'ne dahil olup Euro Bölgesine geçen pek çok ülke başta büyük ekonomik olarak sıkıntılar yaşadı ve devlet tahvillerinin bir kısmını elden çıkarttı.
Özetlemek gerekirse; Euro'ya geçmemizin özellikle dış ticarete büyük faydaları olabilirir fakat Euro'ya geçmek için de hazır değiliz. Öte yandan Euro'ya geçmemiz durumunda karşılaşacağımız enflasyon, bizi çok daha fazla etkileyebilir.
Tabii ki Avrupa Birliği üyesi olmanın iyi yanları da var.
Örneğin tüm Türk vatandaşları aynı zamanda Avrupa Birliği vatandaşı sayılacak.
Böylece çok merak ettiğimiz Finlandiya’ya, İtalya’ya, Hollanda’ya, Fransa’ya, Avusturya’ya ve daha pek çok Avrupa Birliği ülkesine yalnızca nüfus cüzdanımız ile gidebileceğiz.
Aynı zamanda Avrupa Birliği üyesi tüm ülkelerde; öğrenim görme, çalışma, seçme ve seçilme hakkına sahip olabileceğiz. Yani üye ülkeler arasından birisini seçip istediğiniz işe başvurup orada yaşamaya başlayabileceksiniz. Ancak para biriminin Euro olacağını ve elinizdeki birikmişinizin de Euro’ya dönüşeceğini hatırlatalım.
Öte yandan Avrupa Birliği’ne girdiğimiz takdirde Türkçe, AB resmi dilleri arasında yer almaya başlayacak.
Türkçe’nin resmi Avrupa Birliği dillerinden biri haline gelmesi durumunda AB’ye bağlı tüm işlemlerde Türkçe kullanılabilecek. Avrupa Birliği’ne bağlı resmî tüm kurumlara Türkçe metinler yazılıp Türkçe karşılık alınabilecek.
Elbette bunun bir getirisi olarak da dilimiz çok daha fazla insana yayılacak ve Türkçe bilen insan sayısı gün geçtikçe artacak.
Kişisel verilerimiz artık Avrupa’nın da kişisel verileri olacak.
Avrupa Birliği, kişisel verilerin korunması konusunda çok daha katı kurallara sahip. Bu sebeple Avrupa Birliği’ne kabulümüz durumunda bizim verilerimiz de artık Avrupa Birliği’nin verileriymiş gibi koruma altına alınacak.
Kişisel verilerinizin toplanması ve bunun herhangi bir amaçla sizin rızanız olmadan kullanılması Avrupa Birliği kurallarınca yasak. AB üyesi olduğumuz takdirde de kişisel verinizin ihlâli söz konusu olduğunda direkt olarak Avrupa Birliği’ne şikayette bulunabilecek ve hukukî süreç başlatabileceksiniz.
Ancak burada şöyle bir nokta var; AB üyesi ülkeler, isterlerse kişisel verilerin korunmasını sağlayan ulusal birimler kurabiliyor. Böyle bir durumda da o ülkeden başka bir ülkeye veri aktarımı yapılabilmesi için her iki ülkenin de Avrupa Birliği kurallarına uygun, sıkı kurallara sahip olması gerekiyor.
Yeniden özetlemek gerekirse; Avrupa Birliği'ne girdiğimiz senaryoda Euro para birimine geçmeyi tercih edersek bunun için kendi ekonomimizi de hazırlamamız gerekiyor. Zira Euro kullanmanın pek çok artısı olabileceği gibi pek çok götürüsü de olabilir.
Kaynaklar: TCMB, Trading Economics, Ticaret Odası
